Jongeren staan centraal

Dilara: “Het project van de cultuurcoaches was een van de eerste projecten waarmee ik binnen de gemeente aan de slag ging. Toen ik onderzoek deed bij andere gemeenten viel mij op dat veel gemeenten de nadruk leggen op basisscholen. Daar kun je vraagtekens bij zetten. Het zijn namelijk niet de kinderen, maar de jongeren die helemaal niets hebben. Ik zie als ik naar hen kijk een enorme gap tussen vraag en aanbod. De diversiteit aan kunstdisciplines en kunstvormen die jongeren graag zouden willen beoefenen is binnen het gesubsidieerde aanbod binnen Zaanstad moeilijk te vinden.

Daarnaast besefte ik dat de gemeente niet de expert zou moeten zijn van een cultuurcoach project. Onze rol is faciliterend, net als die van fondsen. Ik moest op zoek naar iemand die de taal van jongeren spreekt, iemand die buiten de gebaande paadjes denkt en mogelijkheden ziet in plaats van boundaries. Iemand die geen deel uitmaakt van het vaste circuit van gesubsidieerde instellingen in Zaanstad, want juist die partijen hebben moeite met de diversiteit en inclusie die voor jongeren essentieel is. En daarom heb ik Ella John gevraagd om met me mee te gaan denken.

Ella heeft een eigen kunstenaarscollectief CNCPT (concept). Ella is de lijm binnen jongerencultuur van Zaanstad, zij kent alles en iedereen, de grote instellingen en de alternatieve circuits. Door Ella te koppelen aan het project van de cultuurcoaches wilde ik het speelveld gelijker maken.”

We zijn nomaden

Anne: “Ella heeft een concept gemaakt voor het werk van de cultuurcoaches in het eerste jaar. En zij heeft ons bij elkaar gezocht. Marvin en ik zijn de senioren. Wij hebben meer meters gemaakt. We werken samen met drie junioren: Zelal, Fabs en John. Zij staan nog veel dichter bij de jeugd en spreken nog meer hun taal. We kunnen van elkaar leren en elkaar een duwtje in de rug geven. Ons team is heel divers. We hebben allemaal een andere achtergrond en daardoor is ons netwerk groot en belichten we altijd belangrijke verschillende perspectieven met elkaar. Daardoor kunnen we zorgvuldig en inclusief handelen.

Onze opdracht is om jongeren, culturele instellingen, buurthuizen en vo- en mbo scholen in Zaandam met elkaar te verbinden. We vinden al doende uit hoe het werkt. We werken niet vanuit een vaste locatie, we ontmoeten elkaar in het veld. We zijn nomaden en dat is ook wel goed, want daardoor leren we vanzelf allerlei locaties kennen. De ene keer zitten we in het museum aan de ene kant van Zaanstad en de andere keer zitten we in een verlaten buurthuis helemaal aan de andere kant. Op termijn is het natuurlijk fijn om weer een eigen locatie te hebben.

Als cultuurcoach hebben we een adviesrol naar de culturele instellingen. Wij horen waar jongeren behoefte aan hebben en kunnen de instellingen richting geven voor het ontwikkelen van hun aanbod. Maar we willen niet tussen partijen staan, maar er juist voor zorgen dat mensen elkaar leren kennen, met elkaar praten en gaan samenwerken. Als eerste stap hebben we een culturele kaart gemaakt waarop alle instellingen staan. We gaan kijken of dat werkt. Ook praten we zelf met veel mensen, van museummensen tot buurtwerkers, van muzikanten tot docenten, zodat we ook zien waar de verbindingen kunnen ontstaan.”

We zoeken derde plekken

Zelal: “Waar wij willen zijn, zijn de derde plekken. Niet thuis, je eerste plek, niet op school, je tweede plek, maar op de plekken waar jongeren hangen en elkaar ontmoeten en het meest zichzelf zijn. Ik sprak laatst een jongen voor de Albert Heijn en had een leuk gesprek met hem over wat hij wilde. Door dat soort gesprekken kan ik gericht gaan zoeken. Als je achter je bureau blijft zitten gebeurt er niets, je moet actief naar informatie op zoek, connecten en nieuwsgierig zijn.

Veel jongeren denken dat cultuur niet iets van hen is. Ik dacht ook dat ik niets met cultuur had. Ik ken geen kunstenaars en ik kom niet in musea. Ik ben niet cultureel opgevoed. Maar ik ging wel naar feestjes en naar concerten. Toen Chivv, de Amsterdamse rapper, hier in Zaanstad kwam optreden voor de antipestcampagne was ik erbij! Dat wilde ik niet missen. Ik heb geleerd dat dat juist ook cultuur is en dat ik er blij van word om daar te zijn. Een hart voor kunst en cultuur is niet gekoppeld aan je opleidingsniveau, maar aan wat je boeit, waar je van kunt genieten.

Dat genieten is niet alleen voor jongeren, maar voor iedereen belangrijk. Gisteren hadden we een bijeenkomst in het filmhuis, de Fabriek. De Fabriek was één van de partijen die met de cultuurcoaches in gesprek wilde om hun vraag naar verbinding met jongeren te helpen vormgeven. Een idee dat naar voren kwam was het organiseren van een game-middag. Om daarover te brainstormen met jongerenwerkers hebben we ervoor gekozen om dat spelenderwijs te bespreken. Zo konden we meteen de mogelijkheid tot gamen in een filmzaal uitproberen! Dilara was er en ook een heel aantal jongerenwerkers. We zijn samen op een groot scherm gaan Mario Karten. Door te spelen ontstaat een band, die praten daarna makkelijker maakt. Iedereen wil spelen en door het spelen ontstaat als vanzelf samenwerking!”